Derhal Beraat Kararı ve Beraat Kararının Türleri Nelerdir ?

Derhal Beraat Kararı Nedir?

Derhal beraat kararı, sanık hakkında yapılan yargılamanın mevcut bulunduğu aşama itibariyle, ek bir delil toplanmasına veya araştırma yapılmasına gerek kalmaksızın sanığa yüklenen eylemin suç olarak tanımlanmamış olması gerekçesiyle beraat kararı verilmesidir. Derhal beraat kararı, CMK 223/9 maddesinde “Duruşmanın Sona Ermesi ve Hüküm” başlığı altında düzenlenmiştir.

Derhal Beraat Kararı Nasıl Verilir?

Derhal beraat kararı verilebilmesi için delil değerlendirmesine gerek olmamalıdır. Mevcut delillerle işlendiği anlaşılan eylemin ilk bakışta suç olmadığı ortada ise derhal beraat kararı verme koşullarının oluştuğunu kabul etmek gerekir.

Derhal beraat kararı, sadece yargılamanın başlangıcında değil, yargılamanın herhangi aşamasında verilebilecek bir karardır. Derhal kelimesinden kastedilen “yargılamanın bulunduğu aşama” itibariyle daha fazla araştırma yapılması veya delil toplanmasına gerek olmaması anlaşılmalıdır. Bu sebeple, mahkeme yargılamanın başında derhal beraat kararı verebileceği gibi yargılamanın ilerlediği herhangi bir evrede de derhal beraat kararı verilebilir.

Sanığın sorgusunun yapılmamış olması, derhal beraat kararı verilmesine engel değildir. CMK Md. 193/2’e göre, sanık hakkında mahkumiyet kararı dışında bir karar verilmesi gerektiği kanaatine ulaşıldığında sanığın sorgusu yapılmadan da karar verilebilir. CMK 193/2 maddesi, mahkumiyet dışında verilebilecek her türlü karar ve bu arada derhal beraat kararı için uygulanabilir.

Derhal Beraat Kararının Amacı Nedir?

Yargılama süreci, bireyin gerek özel gerekse sosyal hayatı üzerinde etki bırakabilecek bir süreçtir. Derhal beraat kararı ile masumiyet karinesi, adil yargılanma hakkı, lekelenmeme hakkı gibi hakları temin ederek sanığın gereksiz yere yargısal süreçlerle yıpranmasının önlenmesi amaçlanmıştır.

Derhal Beraat Kararı ve Beraat Kararının Türü

5271 sayılı CMK 223/9. maddesi ile düzenlenen derhal beraat kurumunun uygulanabilmesi açısından beraat kararının hangi gerekçe ile verileceğinin bir önemi yoktur ( Yargıtay CGK – 2012/23 karar). CMK Md. 223/2 gereği aşağıdaki 5 gerekçeyle beraat kararı verilebilir:

İsnat edilen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması,

İsnat edilen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması,

İsnat edilen suç açısından failin kast veya taksirinin bulunmaması,

İsnat edilen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması,

İsnat edilen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması.

Yukarıda sayılan beş sebeple yargılama yapılarak, neticesinde beraat kararı verilebileceği gibi yargılamanın geldiği aşama itibariyle daha fazla yargılama yapılmadan derhal beraat kararı da verilebilir. CMK 223/9 maddesi gereği derhal beraat kararı verilebilecek hallerde artık koşulları olsa bile, durma, düşme veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilemez.